Dworzec w Nowych Skalmierzycach to jedyny w swoim rodzaju, imponujący zabytkowy obiekt, który bez wątpienia jest symbolem miasta. Niegdyś wzbudzał podziw podróżnych wysiadających na granicy prusko-rosyjskiej. Mawiało się, że restauracje dworcowe o podobnym standardzie można było znaleźć tylko w Berlinie albo Wiedniu, lecz od wielu lat stan dworca pozostawia wiele do życzenia.
Zabytkowy Dworzec w rękach miasta
Właścicielem obiektu są Polskie Koleje Państwowe, jednak swojej pierwotnej funkcji dworzec nie pełni już od kilkudziesięciu lat. Obecnie wykorzystywany jest jako fabryka przeprowadzająca renowację pianin, wcześniej mieściły się tutaj zakłady związane z kolejnictwem.
O wartości budynku nie trzeba przekonywać – należy on do grona najpiękniejszych dworców w Polsce. Nic dziwnego, jego budowniczowie wznosząc tak imponujący rozmiarami budynek (jego boczna elewacja liczy 100 metrów) mieli na celu przede wszystkim to, aby wywierał on spore wrażenie na przekraczających w tym miejscu granicę mieszkańcach Cesarstwa Rosyjskiego. Powszechnie określano, że miał być “pruskim oknem na świat”. Wnętrza były bogato zdobione i komfortowo wyposażone. Wystrój stanowiły płaskorzeźby z białego, włoskiego marmuru oraz kryształowe żyrandole. Oprócz luksusowej restauracji mieściły się tutaj dwie poczekalnie, jedna dla pasażerów I i II klasy oraz druga dla podróżnych III i IV klasy, kasy biletowe, pokoje gościnne i apartamenty cesarskie.
Pomysł na zagospodarowanie dworca pojawił się w 2009 roku, kiedy w jego wnętrzu na ręce ówczesnego prezesa Polskich Linii Kolejowych Zbigniewa Szafrańskiego została przekazana koncepcja przebiegu Kolei Dużych Prędkości. Na etapie jej opracowywania przez zespół projektowy władze gminy zabiegały, aby włączyć w ten projekt zabytkowy dworzec. Na konferencji, zorganizowanej celowo w tym obiekcie, propozycja spotkała się z dużym zainteresowaniem i została przekazana konsorcjum, które opracowywało studium wykonalności dla tego, liczonego w miliardach złotych przedsięwzięcia. Niestety, plany budowy Kolei Dużych Prędkości zostały odłożone na bliżej nieokreśloną przyszłość.
W międzyczasie dworzec kolejowy został wystawiony na sprzedaż – bez skutku. Burmistrz Bożena Budzik zaczęła więc czynić starania, aby przejąć obiekt. Nie było to łatwe i wymagało wielu spotkań na różnych szczeblach. Najpierw prowadzono rozmowy z dyrektorem Departamentu ds. Sprzedaży w Warszawie Grzegorzem Tomaszewskim. Gdy sprawę przekazano do Poznania, burmistrz prowadziła dalsze negocjacje m.in. z kierownictwem Wydziału Współpracy z Samorządami oraz Dyrektorem Regionalnym ds. Sprzedaży. Po długich negocjacjach udało się wypracować kompromis – samorząd otrzyma nieodpłatnie dworzec pod warunkiem, że znajdą się tam miejsca dla podróżnych. Jak sama podkreśla burmistrz: „To jest przepiękny obiekt, historyczny, wizytówka i znak rozpoznawczy Nowych Skalmierzyc. I jeśli zajdzie taka potrzeba będziemy go remontować nawet 10 czy 20 lat. Ale nie pozwolę, by został zdewastowany, zniszczony i zapomniany. Dworzec miałby zostać oddany na cele kulturalne oraz społeczne, aby przywrócić go mieszkańcom. Można by tutaj zlokalizować chociażby salę widowiskową, Urząd Stanu Cywilnego, czy pomieszczenia na użytek organizacji pozarządowych.”
Przejęcie dworca byłoby możliwe jeszcze w tym roku. Obecnie Ministerstwo Infrastruktury jest na etapie przygotowania decyzji w sprawie bezpłatnego przekazania obiektu, po czym Rada Gminy musi wyrazić zgodę na przejęcie dworca. Samorząd chciałby na jego remont oraz adaptacje na cele kulturalne pozyskać dofinansowanie ze środków unijnych.