Samotność

Samotność może mieć wiele twarzy - spędzanie dużej ilości czasu w pojedynkę, prowadzenie życia singla czy samodzielne wynajmowanie mieszkania nie świadczy jeszcze o tym, że czujemy lub będziemy czuć się osamotnieni. Co ciekawe, paradoksalnie to uczucie może towarzyszyć nam także w towarzystwie innych ludzi – wtedy, gdy czujemy się nierozumiani, nieakceptowani, niesłuchani, ignorowani. Być może stąd wziął się zwrot “samotność w tłumie”.   

Szczególnie trudna może okazać się sytuacja, gdy doświadczamy przedłużających się problemów z zawieraniem i utrzymywaniem bliskich relacji z innymi - samotność może nas wówczas przytłaczać i generować silne cierpienie. W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty, który pomoże nam zrozumieć przyczyny naszej aktualnej sytuacji i dokonać pożądanych przez nas, życiowych zmian. Na spotkanie ze specjalistą możesz umówić się na przykład w Ośrodku Pomarańczowe Ja w Poznaniu. 

Czasem potrzebujemy pobyć sami 

Nie zawsze bycie samemu w jakikolwiek sposób (mieszkanie samemu, spędzanie czasu w samotności, bycie singlem itp.) oznacza samotność. Psychologia mówi, że każdy z nas potrzebuje zarówno bliskości jak i przestrzeni dla samego siebie. Różnimy się jednak w zakresie proporcji, w jakich odczuwamy obie te potrzeby - niektórzy mają większą potrzebę bliskości, inni potrzebują więcej niezależności i własnej przestrzeni. Optymalnym rozwiązaniem jest dobre poznanie siebie i ustalenie własnej, indywidualnej równowagi pomiędzy każdą z tych potrzeb a następnie utrzymanie odpowiednich granic w relacjach z innymi ludźmi, aby tę równowagę utrzymać (co nie zawsze okazuje się łatwe, gdyż inni ludzie mogą mieć inne potrzeby, na przykład dotyczące bliskości, niż my...). 

Czy tylko ja czuję się samotny? 

Odczuwanie samotności jest bardzo osobistym i subiektywnym doświadczeniem, ciężko więc o w pełni miarodajne statystki, które powiedziałyby nam, jak duża część z nas ją przeżywa. Są jednak badania, które starają się oddać przynajmniej pewną skalę tego zjawiska. W Wielkiej Brytanii na przykład, według raportu opracowanego przez komisję rządową, ok. 14 proc. populacji deklaruje, że jest „często lub zawsze samotnych” a 3,6 mln osób w wieku powyżej 65 lat twierdzi, że telewizja jest dla nich główną formą kontaktu ze światem i innymi ludźmi. Można by postawić tutaj pytanie - technologia zbliża nas do siebie czy oddala? Z pewnością trudno odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie. 

Nie lekceważ samotności 

Samotność nie kończy się na Twoim psychologicznym, wewnętrznym doświadczeniu. Twoje uczucia, emocje, niezaspokojone potrzeby i frustracje związane z brakiem istotnych relacji z innymi może mieć wpływ na codzienne funkcjonowanie a nawet na zdrowie fizyczne.  

Badania psychologa Johna Cacioppo wykazały na przykład, że uczucie osamotnienia u osób starszych może zwiększać ryzyko przedwczesnej śmierci nawet o 14 proc. 

Sposób, w jaki doświadczamy siebie w kontekście innych ludzi i kontaktów z nimi, wpływa nie tylko na nasze poczucie osamotnienia i satysfakcję z jakości relacji z innymi, ale także na naszą fizjologię, postawę ciała, sposób komunikowania się z innymi, a także pewność siebie, sposób podejmowania decyzji, skłonność do podejmowania ryzyka i zdolność do odnoszenia sukcesów i wtórnie - na utrwalenie lub zmianę roli, którą zwykle przyjmujemy w kontaktach społecznych. 

Jak radzić sobie z samotnością? 

Doskwierające uczucie osamotnienia jest doświadczeniem subiektywnym, co nie znaczy, że jest nieważnym aspektem naszego życia. Warto zajmować się swoimi emocjami, potrzebami i szerzej pojętym zdrowiem psychicznym czy społecznym - do tego zalicza się właśnie przedłużające się osamotnienie i związane z nim cierpienie. 

Istnieją różne poradniki i wskazówki, które mają na celu pomoc w przezwyciężaniu samotności. Na przykład brytyjska organizacja zajmująca się promowaniem zdrowia psychicznego (MIND) w sformułowała listę sugestii, z którą można zapoznać się poniżej.   

• Bądź przygotowany na poświęcenie czasu i energii na myślenie o działaniach, jakie można podjąć, by poprawić swoje samopoczucie;  

• Naucz się być sam i czuć się dobrze we własnym towarzystwie: skoncentruj się na tym, kim naprawdę jesteś i co naprawdę chcesz robić – to może wiązać się z różnymi nieprzyjemnymi uczuciami, które mogą być powodem poszukiwania towarzystwa innych osób;  

• Spojrzenie w głąb siebie może zmienić sposób, w jaki jesteś związany z innymi ludźmi – na przykład może zwiększyć zdolność do „dawania” siebie innym;  

• Naucz się bycia z innymi – przykładowo naucz się jak odmawiać innym, jak ustalać i szanować granice w relacjach z innymi ludźmi, jak wyrażać emocje, potrzeby i pragnienia – trening umiejętności społecznych i asertywności może być w tym pomocny;  

• Nie próbuj zmienić zbyt wiele na raz – próbuj niewielkich kroków, nie angażuj się w intensywna relację tylko z jedną osobą;  

• Eksperymentuj z nawiązywaniem kontaktów z innymi – zacznij od paru zdań zamienionych ze sprzedawcą w sklepie czy współpasażerem w autobusie;  

• Dołącz do jakiegoś „kółka zainteresowań”, zapisz się na jakiś kurs lub zajęcia;  

• Pomyśl by zostać wolontariuszem. 

Samotność - korzystaj z pomocy 

Nie zawsze jednak samozaparcie i własne działania wystarczają, aby uporać się z cierpieniem i wprowadzić zmiany we własnym życiu i funkcjonowaniu. W takich wypadkach najlepiej skorzystać z profesjonalnej pomocy, która ułatwi nam lepsze poznanie siebie i poszerzenie perspektywy. Jednym z takich rozwiązań są psychologiczne treningi rozwojowe (np. treningi interpersonalne) oraz indywidualna praca z psychologiem lub psychoterapeutą - kontakt do specjalistów możesz znaleźć na przykład w Ośrodku Pomarańczowe Ja w Poznaniu.