Dziś rzadko spotykane zjawisko astronomiczne

Przejście Merkurego na tle tarczy Słońca, tranzyt Merkurego to zjawisko astronomiczne zachodzące wtedy, kiedy planeta Merkury znajduje się między Ziemią i Słońcem i jest widoczna na tle tarczy słonecznej. Obserwacje tranzytu umożliwiają wyznaczenie średnicy kątowej planety oraz określenie jej dokładnych współrzędnych na niebie.

Tranzyty Merkurego są znacznie częstsze niż tranzyty Wenus – zdarzają się średnio jedenaście razy w ciągu stulecia. Mogą mieć miejsce około 8 maja (w odstępach 7, 13 lub 33 lat) i około 10 listopada (w odstępach 13 lub 33 lat).
Czasami podczas tranzytu tarcza słoneczna bywa jedynie "muśnięta" przez Merkurego. Oznacza to, że w niektórych miejscach na kuli ziemskiej widać pełen tranzyt, a na innych tylko częściowy (bez drugiego i trzeciego kontaktu). Ostatni taki tranzyt miał miejsce 15 listopada 1999. 
Pierwszym obserwatorem przejścia Merkurego przed tarczą Słońca był francuski astronom Pierre Gassendi, który prześledził przebieg zjawiska w 1631. W Polsce po raz pierwszy dokonał podobnej obserwacji i dokładnie ją opisał Jan Heweliusz w 1661. Obserwacja ta była trzecią w historii astronomii.
Podczas przejścia można zaobserwować różne zjawiska optyczne, a do najciekawszych należy tzw. czarna kropla.
Pierwszy kontakt będzie można podziwiać z całej Polski, jeśli tylko pogoda dopisze. Ostatni – tylko tam, skąd około godz. 20.40 wciąż widoczne będzie chowające się już za horyzontem Słońce. Tym uprzywilejowanym obszarem, który doświadczy wyjścia Merkurego z tarczy słonecznej, będzie bardzo wąski pas północno-zachodniej Polski.
Obserwacja Merkurego, nie jest prostym zjawiskiem, ze względu na jasność naszej gwiazdy.
Tranzyt Merkurego będzie można obserwować wyłącznie przez teleskop (Merkury jest naprawdę malutki) i tylko przez taki, który przystosowany jest do obserwacji Słońca – a więc przeznaczony jest stricte do patrzenia na Słońce lub jest wyposażony w specjalną folię z filtrem, która ochroni oczy przed uszkodzeniem.
Jedną z możliwości jest obserwacja zjawiska na portalu:
http://mercurytransit.gsfc.nasa.gov  

Daty zjawiska oraz widoczność w Polsce:
2016 V 9 – cały (w większości kraju poza końcem zjawiska)
2032 XI 13 – cały
2039 XI 7 – cały
2049 V 7 – cały
2052 XI 9 – niewidoczny
2062 V 10 – początek
2065 XI 11 – niewidoczny
2078 XI 14 – początek
2085 XI 7 – częściowo
2095 V 8/9 – początek
2098 XI 10 – częściowo