To były lata największego rozwoju w historii Ostrowa Wielkopolskiego

Co się zmieniło w naszym mieście?

Powiększono obszar miasta włączając w jego granice wiele obszarów dworskich i wiejskich. Zbudowano liczne obiekty użyteczności publicznej, obiekty sportowe, budynki szkół. Intensywnie rozwijał się handel i rzemiosło. Dzięki budowie i modernizacji poprawiano infrastrukturę dróg miejskich.

Fabryka „Wagon”

Przełomem w dziejach ostrowskiego przemysłu był rok 1920, kiedy przystąpiono do budowy dużego zakładu o znaczeniu ogólnokrajowym. Duży wpływ na lokalizację fabryki „Wagon” miało samo miasto, przeznaczając nieodpłatnie pod inwestycję tereny miejskie przy ul. Wrocławskiej. Z inicjatywy Bronisława Giedaczyńskiego zawiązała się spółka akcyjna, która przy współudziale banków poznańskich przystąpiła do budowy zakładu. Trwała ona dwa lata, lecz już w 1921 r. uruchomiono produkcję wagonów po ukończeniu pierwszego etapu budowy. Produkowała i remontowała wagony kolejowe. Fabryka częściowo rozwiązała problem bezrobocia, dając prace ok. 110 robotnikom. Do fabryki dołączono jako ekspozyturę zakład w Sulmierzycach, zatrudniający ok. 250 pracowników. Po uruchomieniu tej fabryki Ostrów awansował do drugiego po Poznaniu ośrodka przemysłu metalowo-maszynowego w Wielkopolsce.

Inwestycje komunalne

Dochody miasta w latach 20.tych XX wieku uzyskane z podatków, dodatków państwowych i opłat, a także zyski przedsiębiorstw komunalnych były głównym źródłem utrzymania administracji, obiektów miejskich, urządzeń komunalnych, dróg, ulic i opieki społecznej. Wydatki te nie pozwalały już na działalność inwestycyjną, którą trzeba było realizować z zaciągniętych pożyczek. Lecz dzięki nim miasto mogło wybudować i utrzymać istniejące już obiekty. Miasto posiadało gazownię, wodociągi, kanalizację, targowisko, rzeźnię miejską, basen kąpielowy. Do tego w 1927 rozpoczęło budowę elektrowni amerykańskiej firmy Uhlen&Co z Nowego Jorku. Na potrzeby gospodarki komunalnej miasto prowadziło warsztaty i cementownię. Stale rozbudowywano sieć instalacji elektrycznej (w 1939 r. wynosiła ponad 92  km ), gazowej (ponad 16 km) i wodociągowej (32 km). Władze miasta spore kwoty przeznaczały na budowę i modernizację ulic. Do 1934 r. było ich 41 km, a w 1938 r. 152, o łącznej długości 105 km. Ponadto władze w okresie międzywojennym wybudowały Szkołę Powszechną im. Ewarysta Estkowskiego (1929) oraz basen kąpielowy, dwa stadiony sportowe, nadbudowały gmachy Gimnazjum Męskiego i sądu okręgowego, rozpoczęły też budowę następnej szkoły powszechnej. W 1925 r. z inicjatywy Tow. Kupców powstała w Ostrowie średnia szkoła handlowa, przekształcona w gimnazjum kupieckie. Szkołą, która kształciła ok. 350 uczniów kierował Józef Gniazdowski. Dla dziewcząt prowadzono Miejską Szkołę Przysposobienia w Gospodarstwie Rodzinnym. Sztandarową inwestycją było także wybudowanie gmachu Banku Polskiego.

Zakłady i fabryki ostrowskie

W latach międzywojennych Ostrów był także lokalnym ośrodkiem produkcji przemysłowej związanej z rolnictwem. Powstawały tu i działały zakłady przerabiające płody rolne i produkujące na potrzeby rolnictwa. Do takich zakładów należały młyny, mleczarnia i browar. Wśród nich młyn Walczaka i Rakowicza był jednym z największych w Wielkopolsce. Posiadał on maszynę parową o mocy 350 KM, która pozwalała przerabiać dziennie ok. 80 t zboża. Ostrowska mleczarnia skupiała i przerabiała rocznie 2 mln l mleka od 83 dostawców. Browar W. Hirscha produkował rocznie od 13 do 27 hl piwa. Branżę spożywczą reprezentowały jeszcze dwie wytwórnie wódek, S. Brendela i „Ostrowit” oraz jedna fabryka octu i dwie rozlewnie wód mineralnych.

Na potrzeby rolnictwa produkowały: wytwórnia wyrobów drucianych Kanteckiego, fabryka maszyn rolniczych I. Zdunka i fabryka części rowerowych J. Kamińskiego oraz fabryka maszyn młyńskich J. Maximowicza i J. Szejnera. Rozległe lasy w pobliżu miasta stanowiły bazę surowcową dla przemysłu drzewnego. Największym zakładem tej branży był Zakład Drzewny „Dykta”; oprócz tego istniało pięć fabryk mebli oraz dwa tartaki. Zasoby okolicznej gliny umożliwiały działalność siedmiu cegielni i fabryki kafli O. Kurzbacha.

Ostrów był także sporym ośrodkiem rzemieślniczym. Wg wykazu z 1928 r. w mieście było 404 warsztaty i reprezentowały branżę skórzaną (szewską), włókienniczą (krawcy), spożywczą (lokale gastronomiczne), drzewną, budowlaną i metalową. Rzemieślnicy byli zrzeszani w cechach; w latach 30.tych było ich 14. Niektóre z nich swą działalnością obejmowały tylko zasięg miasta, inne wychodziły na teren powiatu, a nawet poza jego granice.

Obok przemysłu i rzemiosła ważną rolę w życiu gospodarczym miasta pełnił handel. W mieście odbywały się targi i jarmarki; działały też 24 hurtownie, w których zaopatrywali się w towary nie tylko detaliczni kupcy ostrowscy, lecz także kupcy z sąsiednich miast powiatowych. Handel w zdecydowanej większości był w rękach prywatnych a liczba sklepów wahała się około 200. Oprócz sklepów zakładanych w prywatnych kamienicach handel rozwijał się także w punktach w tzw. jatkach (na dzisiejszym pl. 23 stycznia) oraz na rynku, gdzie odbywały się targi i jarmarki.

Granice administracyjne miasta Ostrowa Wielkopolskiego

Wtedy przebiegały zupełnie inaczej niż dziś. W roku 1935 Zarządzeniem Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego nadano nazwy nowo powstałym ulicom Ostrowa.

Na rozparcelowanym obszarze dw. Zacharzewa powstały:

ul. Gen. Prądzyńskiego,
ul. Pierackiego,
ul. Sowińskiego,
ul. Traugutta,
ul. Gen. Chłopickiego,
ul. Gen. Bema,
ul. Gen. Dembińskiego,
ul. Gen. Żymirskiego,
ul. Gen. Kilińskiego,
ul. Ks. Skorupki,
ul. Kordeckiego,
ul. Chodkiewicza,
ul. Rejtana,
ul. Bartosza Głowackiego,
ul. Poniatowskiego,
ul. Batorego,
ul. Czarnieckiego,
ul. Żółkiewskiego,
ul. Gen. Chłapowskiego,
ul. Gen. Wybickiego,
ul. Czwartaków, droga Gorzycka- ciąg dalszy,
ul. Topolowa,
ul. Zielna,
ul. Swobodna.

Na terenie Zębcowa powstały:

droga Odolanowska- ciąg dalszy,
ul. Długa,
ul. Zakątek,
ul. Krańcowa,
ul. Niska,
ul. Sieroca,
ul. Ceglana,
ul. Woźna,
ul. Okopowa,
ul. Glinkowa,
ul. Mylna,
ul. Dworaka,
ul. Siewna,
ul. Włościańska,
ul. Graniczna,
ul. Odskok,
szosa do Przygodzic,
ul. Wrocławska.

Na terenie Krępy powstały:

ul. Wenecja,
ul. Staro-Kaliska ciąg dalszy,
szosa Grabowska od ul. Wąskiej,
szosa Kaliska od Rynku do granicy Czekanowa,
Krępa za Strzelnicą
ul. Bracka,
Krępa Strażacka,
ul. Krępska,
ul. Marszałka J. Piłsudskiego,
Krępa ul. Strzelecka,
Krępa ul. Jasna,
Krępa Pruślin ul. Pruślińska,
Krępa ul. Żwirowa.

Na terenie Kamienic powstały:

droga Wysocka- ciąg dalszy,
Kamienice do Wysocka M. ul. Kamienna,
droga Kamienice ul. Południowa,
ul. Gajowa,
ul. Leśna,
ul. Boczna,
Kamienice Stare
ul. Klasztorna,
ul. Cicha.

Na terenie Ostrowa powstały:

Ostrów przy Łąkowej- Polnej ul. Wodna.

Urzędowa nazwa miasta

Obszar miasta został powiększony, znacznie zwiększyła się liczba ludności. W 1920 roku nadano urzędową nazwę miasta- Ostrów Wielkopolski, choć często używano też nazwy potocznej- Ostrów Poznański.