Selen – właściwości, zastosowanie

Selen – właściwości

Rola pełniona w organizmie przez selen to między innymi wspomniane już wspomaganie pracy tarczycy. Pierwiastek ten często jednak stosowany bywa również pomocniczo w kuracjach chorób reumatycznych, w tym RZS, czyli reumatycznego zapalenia stawów. Jest on także składnikiem ok. 20 enzymów w ludzkim ciele.

Odpowiednia ilość selenu w organizmie to także lepsza odporność. Pierwiastek ten jest również doskonałym antyoksydantem, dlatego chroni komórki między innymi przed szybszym starzeniem, a przy tym wykazuje zdolność zapobiegania zmianom nowotworowym.

Selen odpowiedzialny jest także za wspieranie prawidłowego funkcjonowania systemu nerwowego. Pomaga on nie tylko zachować odpowiedni nastrój i zdolność koncentracji. Podejrzewany jest on bowiem o zdolność zapobiegania niektórym schorzeniom neurodegeneracyjnym, jak choroba Parkinsona czy Alzheimera.

Zapotrzebowanie na selen

Selen występuje w organizmie ludzkim w ilościach śladowych, jednak jego odpowiednie dostarczanie, najlepiej wraz z pożywieniem, jest niezwykle ważne dla zachowania zdrowia. Rekomendowane normy spożycia tego pierwiastka wynoszą:

• w wieku do 6. miesiąca życia – 15 µg,
• w wieku do 3. roku życia – 20 µg,
• w wieku do 9. roku życia – 30 µg,
• w wieku do 12. roku życia – 40 µg,
• w wieku po 12. roku życia, w tym również u osób dorosłych obu płci  – 55 µg.

Zapotrzebowanie na selen wzrasta natomiast u kobiet spodziewających się dziecka bądź karmiących piersią. W okresie ciąży będzie ono wynosić 60 µg, a podczas laktacji aż 70 µg.

Niedobory selenu – czym grożą?

Niedobory selenu wiążą się często z problemami z funkcjonowaniem tarczycy. Co więcej, ich skutkiem niekiedy bywa niewydolność serca i choroby naczyń krwionośnych oraz utrata właściwej odporności organizmu. Zbyt mała ilość selenu w organizmie może też skutkować problemami psychicznymi, często zaburza to bowiem funkcjonowanie niektórych neurotransmiterów. Prowadzić to może do stanów depresyjnych, a także zaburzeń lękowych.

Niedobór selenu grozi również zaburzeniami płodności oraz powstaniem wad rozwojowych u płodu. Dlatego jego odpowiednie dawkowanie jest tak ważne u osób planujących dzieci oraz kobiet w ciąży. Niski poziom selenu występuje także u osób z niewydolnością nerek.

Nadmiar selenu – czy może być szkodliwy?

W przeciwieństwie do wielu innych pierwiastków nadmiar selenu w organizmie wcale nie jest szczególnie rzadkim zjawiskiem. Wynika to z faktu, że jego zalecana wartość jest bliska dawce toksycznej. Dlatego też suplementację selenu należy planować bardzo rozważnie. Poziom tej substancji należy skontrolować przed decyzją o rozpoczęciu przyjmowania tabletek z selenem,

Nadmiar selenu może wiązać się z zaburzeniami w pracy układu nerwowego, w tym wahaniami nastroju czy stanami depresyjnymi, ciągłym zmęczeniem i utratą wagi bez innej, wyraźnej przyczyny. Charakterystyczny dla tego stanu jest również zapach wydobywający się z ust, przypominający ten po zjedzeniu czosnku. W poważniejszych przypadkach zatrucie selenem może prowadzić do obrzęku płuc czy marskości wątroby, a niekiedy nawet śmierci.

W czym jest selen? Gdzie go szukać?

Selen w żywności, jeśli dba się o odpowiednio zbilansowaną dietę, przynosi zdecydowanie więcej korzyści niż ewentualnej szkody. Aby dostarczać sobie jego właściwe ilości, warto sięgnąć między innymi po orzechy brazylijskie. Duże ilości tego pierwiastka występują także w łososiu, a także innych rybach, w owocach morza, jajku kurzym, kaszy gryczanej, mięsie wieprzowym, żółtych serach, białym ryżu oraz czekoladzie. Warto przy tym pamiętać, że najlepiej wchłania się on wraz z białkiem, a także w towarzystwie witamin A, E i C. Warto dostarczać sobie odpowiednią ilość tego pierwiastka z dietą. Jednak w przypadku niedoborów najlepiej sprawdzają się suplementy z selenem organicznym.

Selen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego nadmiar może być jednak co najmniej równie szkodliwy, co niedobór, dlatego przed podjęciem decyzji o jego suplementacji należy wykonać badanie stężenia selenu we krwi, a najlepiej skonsultować ten wybór z lekarzem.

Źródła:

http://www.izz.waw.pl/attachments/article/33/NormyZywieniaNowelizacjaIZZ2012.pdf